
01.04.2023
Integrowanie psychiki i ciała w funkcjonowaniu człowieka.
Sprzyjanie zdrowej „agresji”
Ludzie są zintegrowanymi organizmami jednocześnie będąc częścią środowiska. Stąd ostre podziały nie odnoszą się do rzeczywistości, która sama w sobie jest zróżnicowana w odniesieniu do Ja i do Świata, w którym żyje człowiek. Trudno też wyraźnie wyznaczyć granicę między Ja, a światem. Tak, jak skóra ludzka: wewnętrzną część należy wyłącznie do „Ja”, a zewnętrzna jej część jest bezpośrednim miejscem spotkania się ze środowiskiem, niejako nie należy wyłącznie do Ja. Graniczny kontakt jaki odzwierciedla skóra ewidentnie dowodzi faktowi, iż wewnętrzny świat łączy się ze środowiskiem poprzez granicę, niemalże wspólną ( jaką jest skóra.). Ten fakt wyraźnie koncentruje nas na integracji, jako podstawowego procesu funkcjonowania w wewnętrznym i zewnętrznym świecie, gdyż nie istniejemy w oderwaniu od „Nie Ja”. Osoby i miejsca w których istniejemy pozostają w połączeniu , bliższa przestrzeń łączy się z szerszymi i w końcu wszystko jest ze sobą zintegrowane. Nie sposób istnieć w sposób oderwany, bez wzajemnych wpływów. Takie rozumienie istnienia wspiera motywacje i jednocześnie ma głęboki sens do współdzielenia świata w sposób zdrowy i szerszy niż najbliższe otoczenia.
Perls dostrzegał agresję, jako siłę, którą można w różny sposób wykorzystać czy ukierunkować. Aktualnie wielu psychologów dostrzega agresje, jako instynkt, popęd kierując w ten sposób badania w obszar, jak ta siła jest realizowana, odstępując do sztywnego postrzegania agresji, jako tej co niesie krzywdę, czy jest,, złą,, siłą. Gestalt nie ogranicza się do jednego bieguna w którym realizowanie instynktu czy popędu agresji jest wyłącznie uznawane jako szkodliwe. Kiedy bronię się kontakt z popędem czy instynktem agresji jest niezbędne, aby zrobić to skutecznie. Agresja jest siłą napędowa dla działania, stanowi istotny obszar dla zdrowego funkcjonowania człowieka i jego przetrwania. Zatem istotą jest fakt , jak jest realizowany ten popęd a nie że w ogóle istnieje. Dostrzeganie tego aspektów Ja odnosi się również do integracji , zamiast odszczepiania czy wypierania w sobie naturalnych przejawów istnienia w świecie agresji jako siły życiowej i zdrowego sięgania czy realizowania potrzeb. Wielu badaczy podkreśla , że jest to wrodzona siła, w wyniku rozwoju przejawia się jako dojrzały aspekt świadomie zarządzany stanowi źródło siły i sprawczości w dbaniu i chronieniu siebie.
Agresja rozumiana w ten sposób nie jest cechą złą sama w sobie. Proces rozwoju, w którym wzrasta osoba nadaje kształt i charakter tego impulsu. Wydarza się on w określonych okolicznościach i relacji, w Gestalcie nazywanym polem. Siły jakie w tym polu istnieją staje się determinantem, jak realizowane są popędy, jak przeżywane czy wyrażane są uczucia.
Kładziemy zatem nacisk na uznawanie wszystkich aspektów istniejących, jako niezbędnych i ważnych. To w jakim polu odbywał się ich proces wzrastania i rozwijania oraz czy warunki / pole były wystarczająco dobre, aby integracja nastąpiła w sposób konstruktywny i zdrowy dla istnienia żywotności impulsów i uczuć.
Holistyczne postrzeganie ludzkiego istnienia jest dalekie od diagnozowania patologii. Gestalt kieruje uwagę na świadome integrowanie wszystkich aspektów Ja oraz poszukania dla wyrażania ich form w sposób satysfakcjonujący i możliwy do realizacji w świecie w którym przyszło nam żyć. Proces integracji to wchodzenie w posiadanie samych siebie. Zaczynamy dysponować zasobami i ograniczeniami.
Zwiększanie wsparcia dla siebie
Funkcjonalność i sprawczość człowieka w świecie jest ścisłe osadzona w kontakcie z osobistymi zasobami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Posiadanie świadomości i pozostawanie w połączeniu z nimi, to grunt do swobodnego zarządzania swoim możliwościami i uznawaniem swoich ograniczeń, jako ważnych, aby wyznaczyć granice naszych możliwości. Nasze zasoby osadzone są w nas i w polu, w którym funkcjonujemy. Należy podkreślić, że każdy człowiek je posiada. Pozostać w kontakcie ze sobą, przekłada się z kolei na świadome i swobodne kierowanie swoim życiem. W takiej rzeczywistości osadzana jest energia i wykorzystywana w tym, co jest możliwe, zamiast kierowana w sposób nieproduktywny na działania, które nie przynoszą zamierzonych efektów.
Zatem jeśli mamy dostęp do zasobów, znamy ograniczania i możliwości włączamy to do swojego istnienia, a następnie wyznaczamy w oparciu o realność cele. Życie zaczyna nabierać kształtu i wymiaru dostosowanego do naszych potrzeb. Zaoszczędzamy energię na poboczne „bezsensowne” działania, zasilamy wspierając się dostępnymi zasobami.
Wsparcie obejmuje:
– obszar fizyczny: komfort i elastyczność pozbawiona napięć i blokad cielesnych w doświadczaniu siebie, połączona z oddychaniem równo i głęboko.
– związane z kontaktem: swoboda w poruszanie się w wewnętrznym świecie doznań, pozwalanie sobie na pełne zmysłowe kontaktowanie.
– bycie w teraźniejszości: pozostawanie w momencie, który się wydarza. Obecnym i zaangażowanym we wszelkich aspektach Ja w pełnej emocjonalności i intelektualnym rozumieniu doświadczenia teraz, nie przed i nie za chwilę.
– korzystanie z zasobów środowiska: sprawne dostrzeganie zasobów środowiska oraz sięganie do świata, w którym jestem w sposób swobodny i aktywny
– identyfikacja z doświadczeniem: identyfikowanie doświadczenia w pełnym zakresie biegunów i wymiarów, jako baza do poszukiwania kierunków , sposób, celów będących naszymi potrzebami.
Zwiększenia poczucia odpowiedzialności za siebie.
Egzystencjalny charakter wyrażony w tym, że każdy z nas może zarówno decydować, jak i nadawać znaczenia sytuacjom, w których doświadczał siebie i innych – to nader ważny fakt. Procesowanie tego, jak byliśmy i poszukiwanie zmiany jest kluczowe dla dalszego naszego funkcjonowania. Zobaczenie swojej odpowiedzialności niemal staje się wprost kluczem do tego, jak mogę dokonać w sobie zmian, aby w przyszłości w doświadczeniu radzić sobie satysfakcjonująco. Decydując się na życie w pełni i z zaangażowaniem, to gotowość na nieprzewidywalność zdarzeń i siłę wewnętrzną, aby w nich być swobodnym i kompetentnym, mierząc się każdorazowo z nowością. Poszukiwanie jak być, zamiast jak powinienem być. Świadomość i odpowiedzialność za siebie jest centralną zasadą Gestaltu – właśnie te aspekty wnoszącą zmianę w przeżywaniu życia. Zmiana dokonuje się w nas i właśnie w tym obszarze mamy realną możliwość dokonywania zmian. Złudzeniem jest poszukiwanie zmiany w świecie, jeśli ja nie pracuje nad zmianą w sobie. Paradoks tkwi w tym, że właśnie moja zmiana najbardziej może wpływać na zmianę świata. Ponadto może się realnie dokonać jeśli tak zdecyduję.
Pojęcie zdrowia i choroby
Również ten aspekt jest silnie osadzany w koncepcji, jako należący do nas i tym samy pozostający w naszym sprawstwie. Odnosi się do samoregulacji, jako procesu istniejącego w nas i gruntu zdrowego funkcjonowania w realizowaniu, wyrażaniu czy organizowaniu pola wokół siebie. Oznacza to nawiązywanie takich relacji, w których nie występuje podporządkowanie, jako przeciwieństwo wobec takich, które są zależne i podporządkowane. Kiedy włączamy do tego procesu świadomość i odpowiedzialności również za decyzje podejmowane pojawia się pełne spektrum swobodnego wchodzenia w takie sytuacje, na jakie się zgadzam uwzględniając ich charakter. Uznanie podporządkowania, jako wyboru opartego na decyzji własnej i odpowiedzialności niesie wyraźną zmianę w sytuacjach w których podporządkowanie istnieje. Wtedy osoba może skorzystać z podporządkowania czy porządku świata, na który decyduje się istnieć czy funkcjonować. Uznawanie doświadczeń życiowy za swoje własne pochodzące z decyzji i świadomości, eliminuje potrzebę przerzucania odpowiedzialności na innych. Kontakt z własna mocą i sprawstwem samo w sobie jest wsparciem, rezygnacja z narzekania i obwiniania lub prowokowaniem poczucia winy u innych w celu uzyskania wsparcia. Znając siebie jesteśmy wstanie być wrażliwymi na otoczenie, a z drugiej strony chronić się przed destrukcyjnymi i zagrażającymi sytuacjami.
Działania w terapii opierają się na 10 zasadach, które w moim przekonaniu są jak dekalog w życiu:
-
- Żyj w tu i teraz
-
- Żyj w ,, tu ,, w aktualnej sytuacji.
-
- Akceptuj siebie takim, jaki jesteś.
-
- Zobacz swoje środowisko takim, jakie ono jest. Z takim środowiskiem, jakie jest, a nie z takim, jakim chciałbyś, aby było, nawiązuj kontakt.
-
- Bądź uczciwy wobec samego siebie.
-
- Wyrażaj siebie, mówiąc co chcesz, co myślisz, co czujesz. Nie manipuluj sobą i innymi poprzez racjonalizacje, oczekiwania, osądy i zniekształcenia.
-
- Doświadczaj w pełni całej gamy emocji, tak przyjemnych jak i niemiłych.
-
- Nie akceptuj żadnych zewnętrznych żądań, które są sprzeczne Twoja wiedzą o sobie samym.
-
- Bądź gotów do eksperymentowania, by napotkać nowe sytuacje.
-
- Bądź otwarty na zmianę i rozwój.
W opisanych wskazaniach zdrowie jest procesem trwającym całe życie, zatem może ulegać i ewaluować pod wpływem krytycznego oglądania siebie i zjawisk wokół. Ponadto jest czymś żywym, elastycznym, co poddawane jest wpływom z wewnętrznego, jak i zewnętrznego świata. Nadając Self charakter zmienny, rozwijający się, dostosowujący się żywo do tego, co w wewnętrznym i zewnętrznym świecie aktualnie się wydarza. W granicach możliwości i ograniczeń określam ciągle podążając z chwili na chwilę jak będę żyć w Tu i Teraz.